Ο Τρίτος Καρχηδονιακός Πόλεμος (149–146 π.Χ.) ήταν ο τρίτος και τελευταίος πόλεμος που διεξήχθησαν μεταξύ Καρχηδόνας και Ρώμης. Διεξήχθη εξ ολοκλήρου εντός της Καρχηδονιακής επικράτειας, στη σημερινή βόρεια Τυνησία. Όταν τελείωσε ο Δεύτερος Καρχηδονικός Πόλεμος το 201 π.Χ., ένας από τους όρους της συνθήκης ειρήνης απαγόρευε στην Καρχηδόνα να διεξάγει πόλεμο χωρίς την άδεια της Ρώμης. Ο σύμμαχος της Ρώμης, ο βασιλιάς της Νουμιδίας, το εκμεταλλεύτηκε αυτό για να κάνει επανειλημμένες επιδρομές και να καταλάβει ατιμώρητα την καρχηδονιακή επικράτεια. Το 149 π.Χ. η Καρχηδόνα έστειλε στρατό, υπό τον Χασντρομπάλ, εναντίον της Νουμιδίας, παρά τη συνθήκη. Η εκστρατεία έληξε με καταστροφή καθώς έληξε με ήττα των Καρχηδονίων και την παράδοση του Καρχηδονιακού στρατού. Οι αντικαρχηδονιακές φατρίες στη Ρώμη χρησιμοποίησαν την παράνομη στρατιωτική δράση ως πρόσχημα για να προετοιμάσουν μια τιμωρητική αποστολή.
Αργότερα, το 149 π.Χ., ένας μεγάλος ρωμαϊκός στρατός αποβιβάστηκε στην Ούτικα στη Βόρεια Αφρική. Οι Καρχηδόνιοι ήλπιζαν να κατευνάσουν τους Ρωμαίους, αλλά παρά το γεγονός ότι οι Καρχηδόνιοι παρέδωσαν όλα τα όπλα τους, οι Ρωμαίοι πολιόρκησαν την πόλη της Καρχηδόνας.
Μετά τη νίκη τους επί της Καρχηδόνας το 146 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν την πόλη και πούλησαν τους κατοίκους της σκλάβους. Αν και η Ρώμη είχε νικήσει την Καρχηδόνα σε μια σειρά από προηγούμενες μάχες και πολέμους, κάνοντας αναπόφευκτο το αποτέλεσμα αυτής της τελικής σύγκρουσης, η μάχη της Καρχηδόνας είναι εν τούτοις σημαντική επειδή συμβολίζει την ανάγκη να διατηρούν τα έθνη σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις για να μη κινδυνέψουν με αφανισμό.
Τον 3ο αιώνα π.Χ. η Ρώμη στην κεντρική Ιταλία και η Καρχηδόνα στη βόρεια Αφρική αποτελούσαν τις κορυφαίες στρατιωτικές και εμπορικές δυνάμεις της Μεσογείου. Ο πολιτικός και οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών είχε οδηγήσει σε πόλεμο το 264 π.Χ. για τον έλεγχο της Μεσσήνης στη Σικελία. Τα επόμενα 15 χρόνια η Ρώμη και η Καρχηδόνα πολέμησαν σε ξηρά και θάλασσα. Το ρωμαϊκό ναυτικό νίκησε τους Καρχηδονίους στη ναυμαχία των Αιγατών (Αιγουσών) νήσων έξω από τη Σικελία το 241 π.Χ., τερματίζοντας έτσι τον Α’ Καρχηδονιακό Πόλεμο. Στις διαπραγματεύσεις που έγιναν μετά το τέλος της σύγκρουσης, η Καρχηδόνα παραιτήθηκε από τις αξιώσεις της στη Σικελία και συμφώνησε να πληρώσει αποζημίωση στους νικητές.
Παρά την αποτυχία της, η Καρχηδόνα εξακολούθησε να παραμένει ισχυρή από στρατιωτική και οικονομική άποψη. Τις επόμενες δύο δεκαετίες ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τον στρατό της υπό την ηγεσία του Αννίβα και του αδελφού του, Ασδρούβα. Το 218 π.Χ. η Καρχηδόνα ξανάρχισε πόλεμο με τη Ρώμη και δυο χρόνια αργότερα ο Αννίβας επιτέθηκε στην Ιταλία περνώντας τις Άλπεις, ενώ ο αδελφός του κατέλαβε την Ισπανία.
Την επόμενη δεκαετία ο Αννίβας κέρδισε μια σειρά από μάχες στην Ιταλία και κατέστρεψε τον Ρωμαϊκό στρατό ολοκληρωτικά στις Κάννες, αλλά δεν κατάφερε να επιτεθεί και να νικήσει τη Ρώμη. Το 207 π.Χ. ο Ασδρούβας ξεκίνησε από την Ισπανία για να συναντήσει τον αδελφό του ώστε να κάνουν μια συντονισμένη επίθεση εναντίον της ίδιας της Ρώμης, αλλά ο Γάιος Κλαύδιος Νέρων και οι ρωμαϊκές λεγεώνες του κατάφεραν να αναχαιτίσουν και να νικήσουν τους Καρχηδονίους στη μάχη του Μεταύρου ποταμού (59).
Διαβάστε Επίσης: Μάχη των Καννών 216 π.Χ: Η πιο σκοτεινή μέρα της Αρχαίας Ρώμης. Ο Αννίβας εξολοθρεύει ολόκληρο τον Ρωμαικό στρατό.
Μετά την αναχώρηση του Ασδρούβα από την Ισπανία, ο Ρωμαίος στρατηγός Σκιπίων νίκησε τους υπόλοιπους Καρχηδονίους στην Ιβηρική χερσόνησο και τρία χρόνια αργότερα απέπλευσε για τη βόρεια Αφρική, μια κίνηση που ανάγκασε τον Αννίβα να αποσυρθεί από την Ιταλία για να υπερασπίσει την πατρίδα του. Ο Σκιπίων νίκησε τον Αννίβα στη μάχη της Ζάμα το 202 π.Χ. (11) και οι Καρχηδόνιοι αναγκάστηκαν για μία ακόμη φορά να ζητήσουν ειρήνη η οποία τερμάτισε τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο. Τώρα όμως παρέδωσαν τις περισσότερες περιοχές τους έξω από τη βόρεια Αφρική και πλήρωσαν ακόμη μεγαλύτερες αποζημιώσεις.
Τον επόμενο μισό αιώνα η Καρχηδόνα εξασθένισε στρατιωτικά, αλλά διατήρησε την εμπορική ικανότητά της, κάτι που ενοχλούσε πολλούς Ρωμαίους. Στο κάτω-κάτω, η Ρώμη είχε νικήσει την Καρχηδόνα σε δύο πολέμους και οι ηττημένοι εξακολουθούσαν να απολαμβάνουν πλούτη από το εμπόριο. Ένας εξέχων Ρωμαίος, ο Μάρκος Κάτων, επιζητούσε την καταστροφή του βορειοφρικανού εμπορικού ανταγωνιστή της χώρας του και πάντα έκλεινε τους λόγους του με την έκφραση: Carthago delenda est! (Η Καρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί).
Το 150 π.Χ. η Ρώμη έστειλε στρατό στη βόρεια Αφρική με τη δικαιολογία της προστασίας της Νουμιδίας από τη γειτονική Καρχηδόνα, η οποία πάντως δεν είχε κάνει τίποτα για να αναδιοργανώσει τον στρατό της μετά την ήττα στη Ζάμα. Γνωρίζοντας ότι οι ελπίδες τους ήταν ελάχιστες σε μια ένοπλη σύγκρουση με τη Ρώμη, οι Καρχηδόνιοι πρότειναν να παραδώσουν τα όπλα τους και να καταβάλουν επί πλέον αποζημιώσεις. Πρόσφεραν επίσης 300 παιδιά από τις καλύτερες οικογένειές τους ως ομήρους για να αποδείξουν ότι δεν είχαν επιθετικές διαθέσεις.
Απαντώντας σε αυτήν την πρόταση, η Ρώμη ζήτησε από τους Καρχηδονίους να αφήσουν τις εμπορικές οδούς, να εγκαταλείψουν την πόλη και να μεταφερθούν στο εσωτερικό της περιοχής τους. Όταν οι Καρχηδόνιοι αρνήθηκαν, οι Ρωμαίοι πολιόρκησαν την πόλη. Ένας ανεπαρκώς εκπαιδευμένος ρωμαϊκός στρατός με μέτριους ηγέτες, που βρέθηκαν μπροστά στα τριπλά τείχη της Καρχηδόνας, επέτρεψαν στους αντιπάλους τους να αντέξουν επί τρία χρόνια.
Τέλος, το 146 π.Χ. ο Σκιπίων Αιμιλιανός, υιοθετημένος εγγονός του Ρωμαίου διοικητή στη Ζάμα, ανέλαβε την ηγεσία του στρατού και άρχισε μια επίθεση που γκρέμισε τα τείχη και κατέλαβε την πόλη μετά από έξι ημέρες μάχης. Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης και οι πιο πολλοί κάτοικοί της καταστράφηκαν στη μάχη, ενώ παραδόθηκαν οι 50.000 Καρχηδόνιοι που επέζησαν.
Ο Σκιπίων Αιμιλιανός και οι Ρωμαίοι αποφάσισαν να μην υπάρξει άλλος πόλεμος με την Καρχηδόνα. Ορισμένες αναφορές λένε ότι ισοπέδωσαν την πόλη, δηλητηρίασαν τις πηγές της και έριξαν αλάτι στα χωράφια ώστε να μη φυτρώνει τίποτε στο έδαφος. Υπάρχουν επίσης αναφορές ότι οι επιζώντες άρρενες ενήλικοι εκτελέστηκαν, οι γυναίκες βιάστηκαν και τα παιδιά έγιναν σκλάβοι. Αν και αυτές οι ιστορίες είναι υπερβολικές, το γεγονός παραμένει ότι οι Ρωμαίοι πούλησαν σκλάβους τους Καρχηδονίους και γκρέμισαν τα τείχη και τα κτίρια που είχαν απομείνει. Τα επόμενα χρόνια, οι περισσότερες πέτρες και διάφορα άλλα υλικά από τις οικοδομές εστάλησαν σε άλλες πόλεις και χωριά για να χρησιμοποιηθούν εκεί. Η χώρα που κάποτε είχε τη μεγαλύτερη εμπορική και στρατιωτική ισχύ στη Μεσόγειο είχε απλώς πάψει να υπάρχει.
Η βασικότερη σημασία της Καρχηδόνας είναι το παράδειγμα ενός έθνους που δεν κατάφερε να διατηρήσει μια βιώσιμη στρατιωτική δύναμη. Αν ξανακέρδισε την εμπορική σπουδαιότητά της μετά τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο, δεν κατάφερε να αναδημιουργήσει έναν στρατό που θα την υπερασπιζόταν. Δεν ακολούθησε Δ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος και η Καρχηδών δεν μπόρεσε να αναγεννηθεί από τις στάχτες της ήττας της.
Διαβάστε Επίσης: Μάχη της Ζάμας: Οι Ρωμαίοι κερδίζουν τον στρατό του Αννίβα και φέρνουν την Καρχηδόνα στο χείλος της καταστροφής.