Η ναυμαχία του Χάνσαν: Οι Κορεάτες εξολοθρεύουν τον Ιαπωνικό στόλο στην “Σαλαμίνα της Κορέας”

Η Κορέα, χώρα που για αιώνες ζούσε ειρηνικά, βρέθηκε να εντελώς απροετοίμαστη και αιφνιδιάστηκε από την εισβολή της Ιαπωνίας στη χερσόνησο το καλοκαίρι του 1592 με στρατιωτική δύναμη που λέγεται πως άγγιζε τους 160.000 άνδρες.

Στις ιαπωνικές δυνάμεις που υπερείχαν αριθμητικά και τεχνολογικά αντιτάχθηκε ο ελλιπέστατα εξοπλισμένος και λογικά χωρίς καμία ελπίδα κορεατικός στρατός. Η περίμετρος της αντίστασης στα νότια της χώρας εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες μόνο ημέρες. Στη συνέχεια, οι ιαπωνικές δυνάμεις ξεκίνησαν την πορεία τους προς τον βορρά χωρίς να συναντήσουν πραγματική αντίσταση. 

Η Ιαπωνική εισβολή στην Κορέα (1592-1598)

Ευτυχώς γι’ αυτήν, η Κορέα δεν είχε ακόμη χάσει τον έλεγχο στη θάλασσα. Επειδή η χερσαία αποστολή ανεφοδιασμού θα ήταν πολύ χρονοβόρα και δαπανηρή, τα ιαπωνικά στρατεύματα έλπιζαν, λόγω των εξαίρετων αποτελεσμάτων που είχαν επιτύχει, να μπορέσουν να εφοδιάσουν τον στρατό διά θαλάσσης και να συνεχίσουν προς τον βορρά χρησιμοποιώντας τη νοτιοδυτική ακτή ως σημείο αποβίβασης.

Σ’ αυτό, πάντως, τα ιαπωνικά στρατεύματα απογοητεύτηκαν: η μακριά αλληλουχία ναυτικών επιτυχιών του ναυάρχου Γι Σουν-σιν όχι μόνο αναπλήρωσε τις απώλειες που είχε υποστεί ο στρατός ξηράς, ανυψώνοντας το τσακισμένο ηθικό των Κορεατών, αλλά έφερε σε δύσκολη θέση τον ιαπωνικό στρατό, όταν οι γραμμές ανεφοδιασμού και επικοινωνίας κόπηκαν εντελώς, σταματώντας, έτσι, απότομα την προέλασή του.

Στο μεταξύ, ο Ιάπωνας αυτοκράτορας Χιντεγιόσι αναζητούσε την ευκαιρία να πάρει το αίμα του πίσω για την τρομακτική ατίμωση που σήμαιναν οι πρόσφατες ήττες του. Κατά πρώτον, ο Χιντεγιόσι προσπάθησε να εδραιώσει εκ νέου μια ασφαλή οδό ανεφοδιασμού· γι’ αυτό έπρεπε απαραιτήτως να απαλλαγεί από τον κορεατικό στόλο. Με αυτό τον στόχο κατά νου, ο αυτοκράτορας έστειλε στο Ουνγκ Τσουν έναν πρώτο στόλο 70 πλοίων, με επικεφαλής έναν από τους πλέον ικανούς στρατηγούς του, τον Γουακισάκα Γιασουχάρου, συν ένα σώμα ειδικών δυνάμεων.

Διαβάστε Επίσης: Μάχη του περάσματος Χουλάο (621 μ.Χ): Μια από τις σημαντικότερες μάχες στην ιστορία της Κίνας.

Από πίσω του έστειλε τον στρατηγό Κούκι Γιοσιτάκα, επικεφαλής άλλων 40 πλοίων, ενώ στη συνέχεια ένας τρίτος στόλος, με διοικητή τον στρατηγό Κάτο Γιοσιακίρα, ενώθηκε με τους δύο πρώτους. Μόλις πληροφορήθηκε αυτές τις εξελίξεις, ο ναύαρχος Γι συγκρότησε στόλο από 51 πλοία (57 κατά μία άλλη εκδοχή), ενώνοντας τις δυνάμεις του ναυάρχου Γι Ox-κι με τις δικές του, και απέπλευσε για το Κιοναριάνγκ, όπου είχαν αγκυροβολήσει οι δυνάμεις του Γουακισάκα. 

Στη διαδρομή, ο Κορεάτης ναύαρχος Γουόν-Κιούν προσχώρησε στις δυνάμεις του Γι. Ο Γι Σουν-σιν κατάλαβε ότι ο δίαυλος του Κιοναριάνγκ, στενός και με βραχώδη βυθό, δεν ήταν το ιδανικό μέρος για να αντιμετωπίσει τον αντίπαλο τα πλοία του θα συγκρούονταν μεταξύ τους και η κοντινή ξηρά θα έδινε στον εχθρό οδό διαφυγής σε περίπτωση ήττας του. Ο ναύαρχος Γι προσπάθησε, λοιπόν, να παρασύρει τον εχθρό στα ανοιχτά, μπροστά στη νήσο Χάνσαν-ντο. 

Η παράταξη των πλοίων

Επειδή αυτό το νησί βρίσκεται μακριά από τις ακτές της χερσονήσου, οι κορεατικές ναυτικές δυνάμεις θα είχαν το πλεονέκτημα ότι θα επετίθεντο στον εχθρό χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν για ενδεχόμενη διαφυγή του. Ακόμη και το κολύμπι προς κάποιες μακρινές ακτές θα σήμαινε σίγουρο θάνατο. Ακολουθώντας αυτό το σχέδιο, ο ναύαρχος Γι τοποθέτησε το μεγαλύτερο μέρος του στόλου κοντά στην πόλη Χάνσαν και διέταξε πέντε ή έξι «πανοκσόν» (είδος κορεατικών πλοίων με υπερδομή) να πλεύσουν προς το στενό του Κιοναριάνγκ. 

Αμέσως μόλις οι Ιάπωνες είδαν αυτήν τη μικρή ομάδα κορεατικών πλοίων, τα καταδίωξαν για να τα βυθίσουν, Τότε ο Γι διέταξε τα ίδια αυτά πλοία να γυρίσουν πίσω, σαν να είχαν σκοπό να υποχωρήσουν προς το Χάνσαν, όπου περίμενε ο υπόλοιπος στόλος. Τότε οι ιαπωνικές δυνάμεις, ενθουσιασμένες στην ιδέα ότι οι Κορεάτες ήταν δειλοί, ίσως μάλιστα και πιστεύοντας ότι ο αυτοκράτορας Χιντεγιόσι θα τους αντάμειβε γι’ αυτή τους την πράξη, ξεκίνησαν την καταδίωξη. 

Ο Γι Σουν-σιν ήταν Κορεάτης ναύαρχος και ειδικός στη ναυτική τακτική της δυναστείας Γι, ο οποίος πέθανε πολεμώντας. Έδωσε έμφαση στη ναυπήγηση ισχυρών πλοίων, ικανών να καταστρέψουν τα εύθραυστα ιαπωνικά σκάφη που ήταν πολυάριθμα (πάνω από 700, ενώ τα κορεατικά ήταν περίπου 100), και συχνά κατάφερνε να εμπλέξει τον εχθρό σε ναυμαχίες όπου δεν μπορούσε να εκμεταλλευτεί την αριθμητική του υπεροχή.

Στο μεταξύ ο Γι εξασφάλισε μια κάποια απόσταση μεταξύ του στόλου του και του εχθρού, και αμέσως μόλις ο τελευταίος έφτασε στο προκαθορισμένο σημείο στα ανοιχτά διέταξε φωνάζοντας δυνατά: «Τώρα γυρίστε και αντιμετωπίστε τον εχθρό! Επιτεθείτε πρώτα στη ναυαρχίδα!». Αμέσως ο κορεατικός στόλος άλλαξε ρότα για να αντιμετωπίσει τον εχθρό, ακολουθώντας έναν σχηματισμό που ονομάζεται «φτερό του γερανού»,περιβάλλοντας τα πλοία με ημικύκλιο. Ο ιαπωνικός στόλος βρέθηκε περικυκλωμένος πριν καν καταλάβει τι συνέβαινε.

Με ελάχιστο χώρο στη διάθεσή του για να αποπειραθεί οποιονδήποτε ελιγμό, δεν μπορούσε να κάνει τίποτε άλλο παρά να προσπαθήσει να σωθεί από τη βροχή των πύρινων βελών και των κανονιοβολισμών που στρέφονταν εναντίον του. Βλέποντας τι συνέβαινε στους συντρόφους τους της πρώτης γραμμής, τα πίσω πλοία του ιαπωνικού στόλου προσπάθησαν να υποχωρήσουν βιαστικά και μέσα σε μεγάλη σύγχυση. Οι κορεατικές δυνάμεις, όμως, τα ακολούθησαν με αποφασιστικότητα. Σ’ αυτή την καταδίωξη ο ναύαρχος Γι βύθισε τουλάχιστον 47 εχθρικά πλοία, αιχμαλώτισε αρκετά και άφησε τον Γουακισάκα με μόνο 14 από τα 70 αρχικά του πλοία. Από τους 10.000 άνδρες μόνο οι χίλιοι επέζησαν. Δεν υπάρχει σίγουρη απόδειξη της απώλειας 9.000 Ιαπώνων σ’ αυτήν τη ναυμαχία, αλλά δεν πρόκειται για εντελώς απίθανο υπολογισμό. 

Ο ιαπωνικός στόλος έχασε 35 μεγάλα πλοία, καθένα εκ των οποίων είχε συνήθως 200 άνδρες, 17 πλοία μετρίου μεγέθους, που συνήθως είχαν πλήρωμα 100 ανδρών, και 7 μικρά πλοία με σαράντα άνδρες το καθένα. Αυτό σημαίνει ένα σύνολο 8.980 ανδρών, αριθμό που υποστηρίζει ο Τζε Μαντσουν, ένας μάρτυρας που κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του στην Ιαπωνία κατάφερε να διαβάσει τα «επίσημα βιβλία στρατολόγησης», όπου καταγράφεται ότι ο Γουακισάκα είχε ένα σύνολο 10.000 στρατιωτών αλλά μονάχα 1.000 ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο.

Ο Τογιοτόμι Χιντεγιόσι ήταν Ιάπωνας στρατιωτικός. Υπήρξε διάσημος σαμουράι και φεουδάρχης της περιόδου Σενγκόκου. Ίδρυσε την πατριά Τογιοτόμι και ένωσε την Ιαπωνία όταν διαδέχτηκε τον προηγούμενο ηγεμόνα Όντα Νομπουνάγκα. Είναι γνωστός και για την εισβολή του στην Κορέα. Κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του ξεκίνησε πολλές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων και τον νόμο που επέτρεπε μόνο στα μέλη της τάξης των σαμουράι να φέρουν όπλα.

Ο Τζέιμς Μέρντοχ (Murdoch) και ο Ίσο Γιαμαγκάτα (Yamagata) έγραψαν στο βιβλίο τους A History of Japan (Ιστορία της Ιαπωνίας): «Η ναυμαχία του Χάνσαν μπορεί να επονομαστεί θαυμάσια “Σαλαμίνα της Κορέας”, αφού σήμανε την καταδίκη της ιαπωνικής εισβολής. Αυτή η σύγκρουση σημάδεψε με μη αναστρέψιμο τρόπο το ηθικό και τον ενθουσιασμό που υπήρχαν σχετικά με τον αρχικό στόχο της εισβολής: την κατάκτηση της Κίνας.

Αν και ο πόλεμος κράτησε πάρα πολλά χρόνια, έγινε κυρίως για να μετριαστεί η απογοήτευση του Χιντεγιόσι». Λόγω αυτής της καταστροφής, ο Τογιοτόμι Χιντεγιόσι απαγόρεψε στους στόλους του να συγκρούονται στο εξής με τον κορεατικό στόλο. Η ναυμαχία του Χάνσαν, πέρα από το ότι υπήρξε μια από τις πλέον ένδοξες νίκες του Επταετούς Πολέμου, θεωρείται επίσης και από τις σπουδαιότερες ναυμαχίες όλων των εποχών.

Ο Τζορτζ Αλεξάντερ Μπάλαρντ (Ballard, 1862-1948), αντιναύαρχος της βρετανικής ναυτικής δύναμης, απέτισε φόρο τιμής στον ναύαρχο Γι Σουν-σιν στο βιβλίο του The Influence of the Sea on the Political History of Japan (Η επιρροή της θάλασσας στην πολιτική ιστορία της Ιαπωνίας), όσον αφορά τα εξαιρετικά αποτελέσματα της ναυμαχίας του Χάνσαν, γράφοντας τα εξής: «Αυτή (η ναυμαχία του Χάνσαν) υπήρξε η υπέρτατη στιγμή για τον σπουδαίο Κορεάτη ναύαρχο. Μέσα στο σύντομο χρονικό διάστημα των έξι εβδομάδων, ο Γι σημείωσε μια σειρά επιτυχιών άνευ προηγουμένου σε όλα τα χρονικά των θαλάσσιων συγκρούσεων: καταστρέφοντας τον εχθρικό στόλο, αποκόπτοντας τις γραμμές επικοινωνίας του, διαλύοντας τις νηοπομπές του, και ματαιώνοντας τα φιλόδοξα σχέδιά του.

Ιαπωνικά πλοία της εποχής

Ακόμη και ο Νέλσον, ο Μπλέικ ή ο Ζαν Μπαρτ δεν τα κατάφεραν καλύτερα από αυτόν τον ελάχιστα γνωστό εκπρόσωπο μιας μικρής και καταπιεσμένης χώρας· και πρέπει να θλίβεται κανείς που η ανάμνησή του δεν βρίσκει θέση έξω από τη γενέθλια γη του, αφού κανένας αμερόληπτος κριτής δεν θα μπορούσε να του αρνηθεί μια θέση ανάμεσα στους σπουδαιότερους ηγέτες που έχει γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα».

Η σημασία της νίκης του ναυάρχου Γι ήταν μεγάλη. Τώρα οι Κορεάτες ήταν οι αδιαφιλονίκητοι κυρίαρχοι της θάλασσας, και οι ιαπωνικές δυνάμεις ήταν εντελώς αποκομμένες από τις ενισχύσεις της πατρίδας τους. Ύστερα από αυτήν τη σύγκρουση, η Πιονγιάνγκ επέστρεψε στα κορεατικά χέρια, χάρη και στις κινεζικές δυνάμεις των Μινγκ που κατέφτασαν για να ενισχύσουν τις κορεατικές χερσαίες δυνάμεις. Δύο μήνες αργότερα η Σεούλ εγκαταλείφθηκε από τους εισβολείς, που αναγκάστηκαν να υπογράψουν συμφωνία εκεχειρίας. 

Ως αναγνώριση του σπουδαίου ρόλου που έπαιξε σ’ αυτήν τη σειρά επιτυχιών, ο Γι έλαβε τον τίτλο του ανώτατου διοικητή των ναυτικών δυνάμεων τριών επαρχιών, την υψηλότερη στρατιωτική τιμή της εποχής.

Τα Κορεάτικα πλοία που κέρδισαν την μάχη

Το κομπουκσόν

Το κομπουκσόν (kobukson geobukseon), ευρύτερα γνωστό ως «πλοίο-θαλάσσια χελώνα» ή «πλοίο-χελώνα», ήταν το πρώτο πολεμικό πλοίο με θωράκιση στον κόσμο. Οι διαστάσεις του ήταν 34,2 μέτρα μήκος και 10,3 μέτρα πλάτος, παρεμφερείς με του πανοκσόν (panokseon, κατεξοχήν πλοίου του κορεατικού στόλου την εποχή του Επταετούς Πολέμου). Την πλώρη χαρακτήριζε η παρουσία κεφαλής δράκου, στο στόμα του οποίου ήταν τοποθετημένο κανόνι. Η πρύμνη είχε σχήμα ουράς χελώνας όπου υπήρχαν περαιτέρω ανοίγματα για το πυροβολικό. Η επένδυση του πλοίου αποτελούνταν από σανίδες καλυμμένες με μεταλλικές πλάκες που στο κέντρο είχαν σιδερένιες αιχμές. 

Κατά μήκος των μεταλλικών πλακών υπήρχαν διάδρομοι που χρησιμοποιούσαν οι ναυτικοί. Έξι ανοίγματα σε κάθε πλευρά εξυπηρετούσαν το πυροβολικό. Στις ναυμαχίες κάλυπταν το ανώτερο μέρος του πλοίου με στρώματα από άχυρο έτσι ώστε να μπερδέψουν τον εχθρό, που προσπαθώντας να φτάσει στο κατάστρωμα του πλοίου καρφωνόταν στις αιχμές. Κάθε απόπειρα επίθεσης απωθούνταν από το πυροβολικό και τους τοξότες που μπορούσαν να βάλλουν από κάθε σημείο του πλοίου. 

Ο εξωτερικός χώρος ήταν καλά ορατός από το εσωτερικό του πλοίου, αλλά δεν συνέβαινε και το αντίθετο. Το πυροβολικό χρησιμοποιούσε μεγάλη ποικιλία βλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των κανονιών μεγάλου βεληνεκούς που καλούνταν Τσον (Παράδεισος), Τζι (Γη), Χιούν (Μαύρο) και Χουάνγκ (Κίτρινο). Οι διάφοροι τύποι βλημάτων επέτρεπαν στο σκάφος να κινείται ανενόχλητο ανάμεσα σε εκατοντάδες εχθρικά σκάφη

Αρχαία Αίγυπτος: Το Παλαιό Βασίλειο και η Χρυσή εποχή των Πυραμίδων.

Στην αρχαία αιγυπτιακή ιστορία, το Παλαιό Βασίλειο είναι η περίοδος που εκτείνεται γύρω στο 2700–2200 π.Χ. Είναι επίσης γνωστή ως "Εποχή των Πυραμίδων" καθώς...

Δεκελεικός Πόλεμος (413-404 π.Χ.) – Το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου και η ήττα της Αθήνας

Ιστορικό  Μετά τη λήξη των Περσικών Πολέμων, οι πόλεις-κράτη της Αθήνας και της Σπάρτης είχαν ηγεμονικό ρόλο στην Ελλάδα: η Σπάρτη στην ξηρά και η...

Η μάχη του Κρεσί 1346